رشد عاطفی و اجتماعی در کودک پنج ساله

رشد عاطفی در کودک پنج ساله

جدیت، واقع گرایی و دقت کلماتی هستند که به وسیله آن ها میتوان رفتارهای عاطفی کودکان پنج ساله را توصیف کرد الگوی دوستی همکاری و مساعدت، ویژگی این رده سنی است پنج سالگی حقیقتاً سنی است که کودکان سازگاری خوبی از خود نشان می دهند و به طور کلی دمدمی مزاج و پرخاشگر نیستند. البته ممکن است هنگام خستگی و عصبانیت گریه کنند و زمانی که ناامید می شوند پا به زمین بکوبند و در را محکم ببندند. اما چنین رفتارهایی معمولاً به این دلیل است که می خواهند کاری را انجام دهند که در توانشان نیست و این تضاد آن ها را عصبانی می کند. عواطف، تشخیص عواطفی چون ،شادی غم، خشم، محبت، یأس و حسادت برای اغلب بزرگسالان نسبتاً آسان است. اما کودک پنج ساله در مواجهه با احساسات منفی ممکن است دچار ترس و سردرگمی شود و نتواند احساس خود را تشخیص دهد و درست ابراز کند. اگر احساس کودک خود را تأیید کنید و برای برخورد صحیح با آن راه حل هایی را پیشنهاد کنید کمک بزرگی به او خواهید کرد. وقتی فرزندتان به شما می گوید بهترین دوستش در مدرسه با فرد دیگری بازی می کند، با دقت به جزئیات آنچه می گوید گوش دهید و با جمله ای احساس او را تأیید کنید. مثلاً به او بگویید انگار از اینکه امروز دوستت با تو بازی نکرده کمی عصبانی هستی. حتی اگر کودکان بتوانند احساسات خود را تشخیص دهند، لزوماً به این معنا نیست که می توانند آن ها را کنترل هم بکنند. اگر به کودک خود کمک کنید تا احساسات خود را تشخیص دهد و برای شرایط عاطفی اش راه حل هایی را با او در میان بگذارید او را در کنترل عواطفش یاری خواهید کرد. در مثال قبلی می توانید به فرزند خود کمک کنید تا راه حل های دیگری را پیدا کند. مثلاً یک دوست دیگر برای بازی کردن پیدا کند یا از دوستش بپرسد که چرا با او بازی نکرده است یا از طریق یک فعالیت جسمی مثل دوچرخه سواری، خشم خود را تخلیه کند. برای اینکه به کودک خود کمک کنید تا با شرایط دشوار کنار بیاید مشکل را به قسمت های کوچک تقسیم کنید بزرگسالان اغلب این کار را به طور خودکار برای خود انجام می دهند کودک برای آنکه بفهمد که یک مشکل بزرگ در واقع از چند مشکل کوچک قابل حل تشکیل شده است به کمک ما نیاز دارد. ناتوانی او در جمع کردن اسباب بازی هایش، شاید به این دلیل باشد که انجام آن واقعاً برایش سنگین است، مخصوصاً اگر اسباب بازی ها همه جای اتاق پخش شده باشند. اما اگر این کار را به چند بخش کوچک تقسیم کنید تا حدی از سرخوردگی او کاسته می شود. مثلاً از او بخواهید اول ،ماشین ها، بعد پازل ها و بعد از آن هم مداد شمعی ها را جمع کند.

که در تعیین حد و مرز برای کودک به او احساس امنیت می دهد و در می یابد در واقع او را راهنمایی کرده اید وقتی والدین برای کودکان حد و مرز تعیین می کنند آن ها می دانند که پدر و مادر دوستشان دارند. به فرزندتان بگویید چه رفتاری قابل قبول است و چه رفتاری قابل قبول نیست. مثلاً به او بگویید: «زمانی که عصبانی هستی اشکالی ندارد که با مشت به بالش بکوبی اما نباید اسباب بازی هایت را به اطراف پرت کنی یا میتوانی حرف بزنی و بگویی عصبانی هستی اما اجازه نداری مشت و لگد بزنی.
سلامت عاطفی هنگامی حاصل می شود که فرد بتواند عواطف خود و شما  را که بخشی از زندگی است تشخیص دهد و آن را ابراز کند. وقتی کودک عواطفی مانند خشم را تجربه میکند با طرح چند سؤال به او کمک کنید تا احساس خود را ابراز کند مثلاً از او بپرسید: «وقتی عصبانی هستی چه کار میکنی؟» یا چه اتفاقی می افتد که بعضی وقت ها این طور رفتار میکنی؟» یا «وقتی دیگران عصبانی می شوند چه کار می کنند؟»

احساسات

گاه کودکان و بزرگسالان چند حس عاطفی مختلف را در آن واحد تجربه می کنند. برای کودکی که تازه یاد می گیرد احساسات خود را بشناسد، این مسئله گیج کننده و آزار دهنده است. کودک خود را تشویق کنید تا افکار خود را بیان کند و با گفتن جملاتی به او کمک کنید تا خود را بشناسد مثلاً مثل اینکه الان هم ناراحتی هـم عصبانی این تا حدی از سر درگمی کودک شما می کاهد و او در می یابد که تجربه کردن چند احساس در آن واحد امری طبیعی است و اشکالی ندارد.

اگر فرزند شما در نامگذاری عواطف خود مشکل دارد با انجام فعالیت هایی مثل «جعبه احساسات» یا «کتاب احساسات می توانید مهارت او را در این زمینه تقویت کنید برای درست کردن «جعبه احساسات» از دستمال کاغذی بلا استفاده و چند برگ کاغذ استفاده کنید. روی هر برگ نام یک احساس را بنویسید و آن ها را داخل جعبه بگذارید از کودک خود بخواهید یک برگ را بیرون بکشد درباره آن احساس صحبت کند و بعد صورتی را نقاشی کند که آن احساس را نشان دهد. در کتاب احساسات، کودک شما برای هر احساس یک شکل می کشد. مثلاً در یک صفحه می نویسید: «وقتی احساس شادی میکنم که ….. بعد کودک شما با توصیف موقعیت های متفاوت بقیه جمله را ادامه می دهد و شکلی هم برای آن می کشد. در صفحهٔ بعد احساس دیگری را نام ببرید و سرانجام اینکه رفتارهای درست او را تقویت کنید. اگر کودک شما بی آنکه کنترلش را از دست بدهد توانست احساست خود را به درستی یک جعبه بیان کند، او را تشویق کنید به او بگویید میدانم که چقدر عصبانی هستی با این حال به یادت مانده که حرف بزنی به این ترتیب فرزند شما در می یابد که عواطف بخشی طبیعی از زندگی هستند اما او می تواند نحوه بیان این احساسات را کنترل کند.