فریما ایجادی
چطور مربی دعوت کننده و دارای کلاسی جذاب و به یاد ماندنی باشیم؟
“معلمان بی نظیر، کسانی که بچه ها آن ها را به یاد می آورند، کسانی هستند که دانش آموزان را به یادگیری دعوت می کنند” مقاله ای که در این شماره می خوانیم، در سپتامبر 2019 در مجله رهبری آموزشی چاپ شده است. داگلاس فیشر و نانسی فری از اساتید دانشگاه سان دیه گو در رشته رهبری آموزشی بوده و از راهبران معلمان در کالج علوم سلامت و از نویسندگان مجله رهبری آموزشی (ASCD) هستند . در این مقاله عبارت “دعوت کننده” بسیار به چشم می خورد که منظور نویسندگان از آن، معلمانی هستند که کلاسی جذاب و وسوسه کننده برای دانش آموزان فراهم می کنند تا آنان احساس تعلق و ارزشمندی در مقابل یادگیری داشته باشند. طبق پژوهش های انجام شده در مورد یادگیری درونی و بلند مدت که منجر به کاربرد مطالب می شود، این دو مولفه، احساس تعلق و احساس ارزشمندی از نکات بسیار موثر و حائز اهمیت در یادگیری دانش آموزان بوده و در مقابل از فرسودگی شغلی معلمان نیز جلوگیری می کند.
بعضی مواقع در شغل شما یک دانش آموز ممکن است ناگهان از شما بپرسد که مرا به یادآوری؟
سوالی قدیمی که تمام معلمان در طول کارشان با آن روبرو شده اند. وقتی این سوال پرسیده می شود شما دسته دسته دانش آموزانی را که زمانی به آنها تدریس کرده اید و اینکه چگونه این دانش آموز زندگی شما را تحت تاثیر قرار داده است، به خاطر می آورید.
همان طور که معلمان، دانش آموزان را به خاطر می آورند، دانش آموزان نیز معلمان را به خاطر می آورند. مخصوصا آنهایی که رفتارهایی نظیر مراقبت، دلسوزی، توقعات بالا و حمایت را از خود نشان داده اند. تحقیقی انجام شد و از دانش آموزان خواسته شد که معلم ایده ال خود را معرفی کنند. آنچه از این تحقیق حاصل شد شامل موارد زیر بود:
1- معلمان ایده آل از متونی استفاده می کنند که به دانش آموزان کمک می کند تا خودشان را بازنگری کرده یا متونی که به آنها کمک می کند تا نیم نگاهی به تمدن های دیگر بیندازند.
2- آن ها اجازه می دهند تا دانش آموزان خودشان متنی را که می خواهند بخوانند انتخاب کنند.
3- برای دانش آموزان بلند می خوانند. (بلندخوانی می کنند)
4- در مورد اتفاقات خوبی که در کلاس می افتد، برای والدین بچه ها توضیح می دهند.
5- از امنیت دانش آموزان و اینکه کسی قلدری نمی کند مطمئن هستند.
6- ارتباط پرورش دهنده و موثر با دانش آموزان برقرار می کنند.
آیا شما دعوت کننده هستید؟
کلمات این دانش آموزان مفهومی را که توسط ویلیام پارکی در 1978 معرفی شده است، به یاد ما می آورد: “آموزش دعوت کننده (وسوسه انگیز)”. دعوت کردن (وسوسه کردن) دانش آموزان برای یاد گرفتن، یکی از قدرتمندترین استراتژی های آموزشی است.
آموزگاران “دعوت کننده” پنج ارزش را از خود نشان می دهند: مراقبت، اعتماد، احترام، خوش بینی و قصدمندی. همانطور که سال تحصیلی (یا هر ترمی) را شروع می کنید از خودتان این سوال ها را که مربوط به این ارزش ها است بپرسید:
1- آیا دانش آموزان می دانند من مراقب آنها هستم و به آنها اهمیت می دهم؟ چگونه باید به آنها نشان دهم؟ آیا من همه دانش آموزان را مورد توجه مثبت قرار می دهم؟ آیا من به گرمی با آنها برخورد می کنم؟
2- آیا برخورد من با دانش آموزانم بر اساس اعتماد است؟ آیا من به دانش آموزانم اجازه می دهم تا انتخاب هخای معنادار و متناسب داشته باشند و در کلاس ارائه دهند.
3- آیا دانش آموزانم می توانند روی من حساب کنند که به قول هایم پایبند هستم؟
4- آیا من به همه دانش آموزانم بدون توجه به شرایط زندگی و رفتارها و عقاید آنها احترام میگذارم؟ آیا من محیطی را فراهم کرده ام که ارزش احترام بین بزرگسالان و دانش آموزان دوباره نوشته و بین دانش آموزان و همسالانشان را نشان دهد؟
5- آیا من نسبت به دانش آموزانم خوش بین هستم؟ آیا من اعتقاد دارم که آنها می توانند یاد بگیرند و من قدرت آموزش دادن به آنها را دارم؟ آیا آنها می دانند که من به آنها ایمان دارم و برای آینده انها بسیار امیدوارم.
6- آیا من در تعاملات با دانش آموزان و روند آموزش، می دانم چه کار دارم انجام می دهم و آنان نیز متوجه مقصود من هستند؟ آیا من برنامه ریزی آموزشی معناداری برای آنها دارم تا فرصتی برای رشد در اختیارشان بگذارم؟ آیا من در مورد توقعاتم در ارتباطات آموزشی، واضح و روشن هستم؟
پارکی چهار مرحله برای “دعوت کننده بودن”، براساس میزانی که آنها این 5 ارزش را خود نشان می دهند، تعریف کرده است. همانطور که این مراحل را می خوانید با خود فکر کنید که آیا آموزش شما هر یک از این ارزش ها را دارد و شما باید چه کاری کنید تا بیشتر دعوت کننده باشید؟
مرحله اول: از عمد دعوت کننده نیستند.
این سمی ترین مرحله آموزش است. معلمانی که از عمد دعوت کننده نیستند، باعث دلسردی و بد رفتاری دانش آموزان می شوند. آنها، “مفهوم خود” را که شامل اعتبار و هویت انهاست از بین میبرند. این دسته از معلمان قضاوت گر و تحقیر کننده هستند، کمترین اهمیت و احترامی را نشان نمی دهند، اهمیتی به زندگی و علایق دانش آموزاننمی دهند و معمولا خود را از محیط مدرسه جدا می کنند.
بعد از مدتی دانش آموزان در کلاس هایی که دعوت کننده نیستند به این عقیده می رسند که هر کاری کنند چیزی را نمی توانند تغییر دهند. آنها بی تحرک و پرخاشگر می شوند. همه ما شاهد این مدل از کلاس ها بوده ایم. در نتیجه اینجا روی این مدل تمرکز نمی کنیم. فقط کافی است که بگویید نمی خواهید این گونه معلمی باشید.
مرحله دوم: معلمانی که سهوا دعوت کننده نیستند.
در حالی که کمتر خصمانه است ولی این معلمان به نظر بی توجه، بی فکر و یا خود بزرگ بین هستند. گاهی اوقات انها نژاد پرست یا جنسیت گرا هستند و آن معلمان که سهوا دعوت کننده نیستند، خودشان را از دانش آموزان جدا می دانند و توقعات کمی دارند. آنها احساس کارآمدی ندارند و برای این نا کارآمدی، دانش آموزان را سرزنش می کنند. آنها نه یادگیری دانش آموزان را می بینند نه دعواهای آنها را و هیچ بازرخوردی برای بهبود یادگیری به آنها نمی دهند.
معمولا این معلمان قصد آسیب زدن ندارند ولی با این وجود آسیب می زنند. کمبود آنها چیزی نیست جز آنکه توانایی تفکر و تامل در مورد نحوه آموزش دادن خودشان و سهمشان در شکل گیری محیط منفی را ندارند. به جای آن برون سازی می کنند و دانش آموزان را بخاطر موقعیت و مشکلات آموزشی آنها، سرزنش می کنند. آنها تمایل دارند تا با گفتن چنین جملاتی که “بچه های کلاس من …” که در ادامه همیشه با نظرات منفی همراه است، تلاش های مربوط به تقویت آموزش و یادگیری را نادیده بگیرند.
مرحله سوم: سهوا دعوت کننده هستند.
معلمان در این مرحله نسبت به معلمان مرحله قبل بیشتر درگیر الگوهای ارتباطی با دانش آموزان هستند اما آنها مطمعن نیستند که چرا این الگوها کارآمد هستند و اینکه آیا تحت تاثیر فشارهای گروه همسال برای تغییر هستند یا نه. این معلمان مشتاق هستند ولی در مورد تمرین هایشان تاملی ندارند. آنها پر انرژی هستند ولی زمان رویارویی با مشکلات بسیار سفت و سخت هستند مانند معلمانی که سهوا دعوت کننده نیستند. این ها نیز از کمبود خودآگاهی رنج می برند.
معمولا دانش آموزان اینگونه معلمان را دوست دارند اما کلاس آنها آسان و بی بند و بار است. این معلمان در مواقعی که یادگیری دانش آموزان در مقابل روش های قدیمی مقاومت می کنند تمایل کمتری به پاسخ گویی دارند. همچنین این معلمان بسیار ناامید می شوند.
مرحله چهارم: معلمانی که عمدا دعوت کننده هستند.
معلمانی که از عمد دعوت کننده هستند سازنده و قابل اعتماد می شوند. آنها می دانند که چه می کنند و چرا این کار را انجام می دهند. آنها در تعاملات و توقعاتشان هم محکم و گرم هستند. این معلمان هر 5 ارزش را در سطح بالایی نشان می دهند: مراقبت، اعتماد، احترام، خوش بینی و قصد مندی. آنها به یادگیری دانش آموزان و دعوای آنها توجه می کنند و به طور منظم به انها پاسخ می دهند.
آنها در جستجوی ساختن، نگهداری و بازسازی ارتباطات با یادگیرندگان هستند. معلمانی که عمدا دعوت کننده هستند اهنربای بچه ها هستند. چرا که یادگیرندگان در ارتباط با این افراد احساس ارزشمندی می کنند. آنها مهربان هستند. همچنین دانش آموزان را در فرآیند یادگیری معنادار درگیر کرده و به آنها کمک می کنند تا دست آوردهایی داشته باشند که خودشان فکر می کنند نمی توانند. آنها به رشد دانش آموزان متعهد هستند و می دانند که رفتار آنها نقش بسیار مهمی در یادگیری دانش آموزان دارد. با همه این ها، آنها به طور دائمی در مورد تمرینات خود تامل می کنند. با یادگیرندگان جلسات آشنایی دارند و تاثیر خودشان را می دانند. هر روز دوست دارید کجا باشید؟
دانش آموزی که به سمت شما می آید و می پرسد که آیا او را به یاد می آورید شما را به عنوان یک معلم دعوت کننده می شناسد . ممکن است انها معلمانی کمتر دعوت کننده داشته باشند ولی هرگز به دیدار آنها نخواهند رفت. صادقانه با هر تعاملی که با دانش آموزان دارید شما می خواهید هر روز در این مرحله باشید. این همان چیزی است که دانش آموزان احتیاج دارند و همان چیزی است که شما را از فرسودگی شغلی نجات می دهد. انتخاب کنید تا برای دانش آموزانتان دعوت کننده باشید. اینگونه برای هر فرد تغییری به وجود خواهید آورد.
بدون دیدگاه